SPECIALS
De Techniek Achter Gehoorbescherming (2/2)
De diepe duik in de geluidsfilters. Welke types zijn er allemaal, en hoe werken ze nou écht?
By: MAARTEN VAN REEUWIJK
Wanneer je niet de hele dag met lawaai om je heen zit, kun je je beter concentreren en ben je minder snel vermoeid. Tijdens verschillende activiteiten is dit principe van toepassing, waaronder motorrijden. Om echt te begrijpen hoe gehoorbescherming werkt, duiken we in dit tweedelige blog dieper in de techniek achter gehoorbescherming:
Deel één: de verwijzingen op verpakkingen ontcijferen. Wat betekenen ze nou eigenlijk? En belangrijker, hoe gebruik je ze?
Deel twee: de diepe duik in de geluidsfilters. Welke types zijn er allemaal, en hoe werken ze nou écht?
1+1=2
Min of meer bestaat een gehoorbeschermer uit twee onderdelen: de oordop en het geluidsfilter. De drie meest voorkomende technieken in geluidsfilters komen aan bod: buisfilters, gaasfilters en membraanfilters. Ter lering en vermaak nemen we ook de gehoorbeschermers zonder filter mee in de vergelijking.
OORDOPPEN
Voor oordoppen valt natuurlijk iets te zeggen als het om de verschillende eigenschappen gaat. Vaak zijn prijs, draagcomfort en levensduur de meest leidende factoren wanneer je hier een keuze in maakt.
Rolschuimpjes zijn goedkoop, maar ze zijn niet herbruikbaar en hebben geen filter waardoor ze vaak erg veel dempen (> 30dB). Het pascomfort gaat snel verloren en ze raken makkelijk vervuild. Altijd beter dan géén oordoppen, maar eigenlijk geen passende oplossing voor de langere termijn.
Universele oordoppen van siliconen kosten iets meer en kan je makkelijk schoonmaken. Ze komen in verschillende vormen en maten, voor ieder wat wils. Deze oordoppen vind je zowel mét als zonder filter en gaan makkelijk een heel motorseizoen mee.
De echte intensieve gebruikers onder ons zijn al snel gebaad bij maatwerk; een oordop die specifiek voor jóuw oren zijn gemaakt en je praktisch niet voelt zitten. Met een beetje zorgvuldigheid (dus regelmatig reinigen en niet verliezen) kunnen deze oordopjes jarenlang meegaan.
GEEN FILTER
De techniek van een gehoorbeschermer zonder filter is niet te complex. De oordop sluit het oor volledig af en de demping wordt bepaald door de hoeveelheid, hardheid en dichtheid van het materiaal. Een nadeel van een gesloten oordop is occlusie; vacuüm in het middenoor. Dit gebrek aan ventilatie kan leiden tot vocht in de gehoorgang en een opgesloten gevoel. Verder heb je al snel het typische ‘onderwatergevoel’ vanwege het hoge verloop in demping. Hoogfrequent geluid bestaat uit korte geluidsgolven, waardoor het sneller wordt geabsorbeerd of gereflecteerd. Laagfrequent geluid bestaat uit lange geluidsgolven en gaat sneller door of om materiaal heen, waardoor het lastiger te beïnvloeden is. Met een oordop zonder filter hoor je dus eigenlijk alleen maar lage tonen.
BUISFILTER
Het buisfilter is de simpelste vorm van geluid filteren. Een buisfilter laat geluid in beperkte mate toe door een akoestisch kanaal. Door te variëren in diameter, verloop en lengte van het kanaal kan de demping worden beïnvloed. Het geluid moet vaak door een piepklein gaatje, waardoor de korte golven weinig ruimte hebben om door het filter heen te komen. Als je een grotere diameter zou nemen om meer hoge frequenties toe te laten, gaat het algehele dempingsniveau weer omlaag.
GAASFILTER
Een gaasfilter heeft een grotere diameter dan het buisfilter met een fijnmazig gaas dat functioneert als een soort ‘verstuiver’ van geluidsgolven. Het verspreiden en verstrooien van de hoge en lage frequenties leidt tot een meer gebalanceerde demping tussen laag-, midden- en hoogfrequent geluid. De perforatie en dikte van het gaas zijn leidend voor de karakteristiek. Lucht kan zich ook goed door het gaas heen bewegen, waardoor het oor goed kan ventileren en er geen occlusie ontstaat.
Onze gehoorbescherming met een Performance Filter is voorzien van deze filtertechniek. Hij is verkrijgbaar in zowel op maat gemaakt als universele oordop.
MEMBRAANFILTER
Het membraanfilter is de meest complexe vorm van geluid filteren. Hier zit de gaasfilter techniek in, plus nog een akoestisch membraan. Door met een membraan te variëren in dikte en spanning kan je demping nog iets meer ‘tunen’. Dit is vaak het laatste zetje om het dempingskarakter helemaal vlak te trekken en dus laag-, midden- en hoogfrequent geluid gelijkmatig te dempen. Een akoestisch membraan is vaak gemaakt van een hydrofiel materiaal (een soort Gore-Tex) waardoor het nog altijd goed ventileert.
Onze gehoorbescherming met een Music Filter is voorzien van deze filtertechniek. Hij is verkrijgbaar in zowel op maat gemaakt als universele oordop.
Buisfilter
1. Behuizing met inwendig akoestisch kanaal
Gaasfilter
1. Behuizing met inwendig akoestisch kanaal
2. Geluiddempend gaas
Membraanfilter
1. Akoestische kamer
2. Getuned membraan
3. Geluiddempend gaas
4. Regulator
HANDEN EN VOETEN
Na het lezen van dit tweedelige artikel heb je nu een gedegen begrip van de kernconcepten die nodig zijn om de techniek achter gehoorbescherming en hiermee de werking te begrijpen.
Deze kennis is essentieel bij het selecteren van de juiste gehoorbescherming, die niet alleen helpt bij het verbeteren van de concentratie en het verminderen van vermoeidheid na lange periodes van blootstelling aan geluid, maar ook essentieel is voor het beschermen van je gehoor. De keuze voor gehoorbescherming een zeer persoonlijke; we hebben niet allemaal dezelfde voorkeuren en behoeften. Hopelijk helpen deze inzichten jou bij het maken van een keuze in gehoorbescherming!
